Reha Ülkü
...
Ghost in the Shell’deki dişi-robokop Motoko ne yaşadı?
Bir reenkarnasyon mu, bir rönesans mı, bir metamorfoz mu?
Bizcesi, öncelikle (Hiçi Üçlemesi’ndeki tanımıyla) bir
enginleşme yaşadı. Bu enginleşme, siberuzaya ve göreli sonsuzluğa doğru
genişleme olarak oldu.
Bu enginleşme onu başkalaştırdı, insandan öte-insan
(üst-insan değil, öte-insan, post-insan, meta-insan) kıldı. Dolayısıyla bu bir
metamorfoz.
Peki metamorfoz, bir reenkarnasyon mudur, bir rönesans
mıdır?
Bizcesi, bir rönesanstır.
Motoko’nun 2 filmde yaşadıkları, reenkarnasyon anlamında
yeniden doğuş değildir, reformasyon anlamında yeniden oluş’tur. Doğuş ve oluş,
birebir ilintili değildir, insanlarda genelde limitte 0 ilintilidir ayrıca.
Motoko, felsefi anlamda aşkınlaştı (transendental).
Karşılaştır-karşıtlaştır ile, eşdeğeri ama çapraz
eşdeğeri erkek-robokop Batou’nun enginleşmeyip, enginleşmeyi istemeyip,
enginleşen Motoko’yu anlamayıp ama onu sevdiği için onun enginleşmesine saygı duymasından
ve ona karşıki umutsuz-platonik aşkından bunu alıyoruz.
İşin en ironik yanı şu ki asıl öykü, dizinin 3.’sünde
başlayacaktı ama o asla yapılamadı. Tıpkı Sprawl Üçlemesi (Neuromancer, Count
Zero, Mona Lisa Overdrive) gibi yarı yolda kaldı.
Eğer olsaydı, üçüncüde Motoko; kukla, taş bebek, oyuncak,
robot, hayvan, android poliyalektiğinde kendi varlığını tanımlayacaktı.
Evet:
Aslına bakılırsa, Motoko kendini / asıl’ını / tözünü
tanımlayacaktı (ve asıl arzusu da buydu), yani burada bizim yaptığımızı yapacaktı
ama yapmadı.
Reenkarnasyonu pas geçelim, rönesansın ve metamorfozun
nerelere gittiğine bakalım o zaman, yani kendi işimizi kendimiz görelim:
Rönesans, engizisyonla eşlenik tanımlı ve Orta Çağ
panoramasında kakılı-çakılı bir olgu.
Metamorfoz, Kafka’esk çıkışlı ve olumsuz vurgulu bir
değişim. Oysa, larvalar da kelebeğe başkalaşırlar (metamorfoz) ve bu, daha
güzele doğru olumlu bir süreç sayılır.
Motoko, donanım-yazılım eşlenikliğinden yazılım tekliğine
enginleşti, başkalaştı ve aştı.
2. veya 3. Sanayi toplumunun rönesansında bir kadın
devrimi (Harraway’in bol ilüzyonlu Lgbti’sel ve/ya siborgsal olanını) yaratmadı
ve/ya olmadı yani.
GitS 1-2’de kadın ve erkek devrimi, rönesansı ve ve
engizisyonu hiç sorgulanmadı. İnsan olmak sorgulandı ama seks olmak sorgulanmadı.
Bu durumda, ek bilgiler gerekiyor.
Nokta. Es.
Dipnot:
Oshii 2004-2005 gibi, üçüncüyü yapmak istemediğini kendi
söylemiş.
Ayrıntı olarak da, öykünün çaprazmedyalanmasını önermiş. Ancak Japon çapraz medyası, Batı’dan
daha önce başlatıldığı için, anime-manga eşlenikliği de bir gelenek olduğu
için, bu başka anlama gelmiş: Uğraştıracak başka adam bulun. Ayrıca, GitS 3 yapmak
yerine, kedisini, köpeğini, karısını seçen adama bir şey diyemiyorum.
(1
Haziran 2016)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder