Ghost in the Shell, Reenkarnasyon, Rönesans, Metamorfoz

Reha Ülkü

...

Ghost in the Shell’deki dişi-robokop Motoko ne yaşadı?

Bir reenkarnasyon mu, bir rönesans mı, bir metamorfoz mu?

Bizcesi, öncelikle (Hiçi Üçlemesi’ndeki tanımıyla) bir enginleşme yaşadı. Bu enginleşme, siberuzaya ve göreli sonsuzluğa doğru genişleme olarak oldu.

Bu enginleşme onu başkalaştırdı, insandan öte-insan (üst-insan değil, öte-insan, post-insan, meta-insan) kıldı. Dolayısıyla bu bir metamorfoz.

Peki metamorfoz, bir reenkarnasyon mudur, bir rönesans mıdır?

Bizcesi, bir rönesanstır.

Motoko’nun 2 filmde yaşadıkları, reenkarnasyon anlamında yeniden doğuş değildir, reformasyon anlamında yeniden oluş’tur. Doğuş ve oluş, birebir ilintili değildir, insanlarda genelde limitte 0 ilintilidir ayrıca.

Motoko, felsefi anlamda aşkınlaştı (transendental).

Karşılaştır-karşıtlaştır ile, eşdeğeri ama çapraz eşdeğeri erkek-robokop Batou’nun enginleşmeyip, enginleşmeyi istemeyip, enginleşen Motoko’yu anlamayıp ama onu sevdiği için onun enginleşmesine saygı duymasından ve ona karşıki umutsuz-platonik aşkından bunu alıyoruz.

İşin en ironik yanı şu ki asıl öykü, dizinin 3.’sünde başlayacaktı ama o asla yapılamadı. Tıpkı Sprawl Üçlemesi (Neuromancer, Count Zero, Mona Lisa Overdrive) gibi yarı yolda kaldı.

Eğer olsaydı, üçüncüde Motoko; kukla, taş bebek, oyuncak, robot, hayvan, android poliyalektiğinde kendi varlığını tanımlayacaktı.

Evet:

Aslına bakılırsa, Motoko kendini / asıl’ını / tözünü tanımlayacaktı (ve asıl arzusu da buydu), yani burada bizim yaptığımızı yapacaktı ama yapmadı.

Reenkarnasyonu pas geçelim, rönesansın ve metamorfozun nerelere gittiğine bakalım o zaman, yani kendi işimizi kendimiz görelim:

Rönesans, engizisyonla eşlenik tanımlı ve Orta Çağ panoramasında kakılı-çakılı bir olgu.

Metamorfoz, Kafka’esk çıkışlı ve olumsuz vurgulu bir değişim. Oysa, larvalar da kelebeğe başkalaşırlar (metamorfoz) ve bu, daha güzele doğru olumlu bir süreç sayılır.

Motoko, donanım-yazılım eşlenikliğinden yazılım tekliğine enginleşti, başkalaştı ve aştı.

2. veya 3. Sanayi toplumunun rönesansında bir kadın devrimi (Harraway’in bol ilüzyonlu Lgbti’sel ve/ya siborgsal olanını) yaratmadı ve/ya olmadı yani.

GitS 1-2’de kadın ve erkek devrimi, rönesansı ve ve engizisyonu hiç sorgulanmadı. İnsan olmak sorgulandı ama seks olmak sorgulanmadı.

Bu durumda, ek bilgiler gerekiyor.

Nokta. Es.

Dipnot:

Oshii 2004-2005 gibi, üçüncüyü yapmak istemediğini kendi söylemiş.

http://shakefire.com/interview/mamoru-oshii-the-interview

Ayrıntı olarak da, öykünün çaprazmedyalanmasını önermiş. Ancak Japon çapraz medyası, Batı’dan daha önce başlatıldığı için, anime-manga eşlenikliği de bir gelenek olduğu için, bu başka anlama gelmiş: Uğraştıracak başka adam bulun. Ayrıca, GitS 3 yapmak yerine, kedisini, köpeğini, karısını seçen adama bir şey diyemiyorum.

(1 Haziran 2016)