Yıllar sonra 2011'de 1001 Roman Yayıncılık Brendon'un daha önce yayınlanmamış hikayelerini basmaya başladığında çok sevinmiştim ki 3 fasikülü barındıran 2. cildin ikinci öyküsünde "Animah" adlı öyküde tekrar rastladım Erewhon'a. "Londra'nın Güney Doğusundaki Erewhon Şehri"... Disutopik bir çizgi romanda Utopik bir romanın olmayan ülkesi.
Erewhon, Samuel Butler'in "Erewhon: or, Over the Range" adıyla kaleme aldığı ve kendisinin 1872'de yayımladığı romanda geçen hayali bir yerdir. Nowhere'in anagramıdır. "h" ile "w" yer değiştirmiştir bu sözcük oyununda. Bu yüzden ben de "hiç bir yer"i başlıkta "reyibçih" olarak yorumladım eğlence olsun diye. İşte bu roman Butler'in Yeni Zelanda'da koyun çobanlığı yaptığı dönemlerde gezip dolaştığı ve keşfettiği güney bölgelerini de anıştırıyor. Hatta o kadar anıştırıyor ki o bölgedeki en büyük koyun yetiştirme merkezine onu onurlandırmak için Erewhon adı verilmiş.
Roman, George Orwell'in disutopyası 1984'ün aksine Swifft'in Gülliver'in Seyahatleri'ne, ütopyaya benzetilmektedir. Butler, Erewhon'da Viktoryen tarzda adalet sistemi, cezalandırmaları, dini, insanı evrenin merkezi olarak gören görüşe (Anthropocentrism), hastalıkları kriminal suç olarak gören adalet sistemine ve Darwin'in türlerin Kökeni'nden yola çıkarak makinelerin zararlı olabileceği görüşüyle satirik bir dille eleştirmektedir. Bu şekilde de Büyük Britanya İmparatoluğunu hicvetmiştir. İşte bir sözcük oyunu ve onu kullanan yaratıcı beyinlerin eserleri.
Nereden nereye? JLE'den Brendon'a, Erewhon'dan Reyibçih'e...
Ümit Kireççi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder