ŞİMŞEK TANRI THOR

Farklı kültürlere ait bir çok tarih öncesi mitolojide olduğu gibi THOR İskandinav mitolojisinin eli balyozlu şimşek tanrısıdır. Özellikle çakmaktaşından balta yapmayı becerebilmiş veya daha ileri dönemlerde demir dövmeyi keşfetmiş kültürlerde belli ki minimal düzeydeki kıvılcım saçtırma şimşeklerle özdeşleştirilmiş, sonra da şimşek tanrısının eline balta-balyoz verilmesi uygun bulunmuş gibi ama konumuz bu değil. Konumuz elinde Mjolnir adlı balyozuyla çizgi roman dünyasında şimşekler çaktıran THOR.
Thor ilk kez Ağustos 1962 senesinde amerikan çizgi roman okurlarıyla buluştu. “Journey in to Mystery” adlı serinin 83 sayısında görücüye çıkan THOR (The Mighty Thor) İskandinav mitolojisinin şimşek tanrısının başarılı bir uyarlaması olarak bir Stan Lee, Larry Lieber, Jack Kirby, Joe Sinnot işbirliğinin ortak üretimidir.

Bizde Yaman Kardeş dergisiyle Alfa yayınlarının yayınladığı ve okurlarımızla tanıştırmaya çabaladığı bu kahraman yeterince tanınamamıştır.

Amerika’da 1962 senesinde başlayan THOR volume 1 (1. seri) 1996 senesine kadar sürmüş, yan ve özel baskıları bir kenara konursa orijinal fasikül serisi toplamda 502 sayı çıkmıştır.

İki sene ara veren kahraman 1998 yılında muhteşem bir dönüş yaparak volume 2 (2. seri) okuyucularıyla tekrar buluşmuş 2004’de sona erene kadar 85 sayı (587) çıkmıştır.

Tarihler 2007’yi gösterirken ve sinema filmi çekileceği söylentileri ayyuka çıkmışken THOR volume 3 (3. seri) okurlarla buluşmuş bulunuyor. Halen de sürüyor.

Toplamda 594. sayısı basılan THOR evrenine kısa bir bakış atmak istedim bu yazıda. Bir anlamda özetini çıkarmak istedim bu 594 sayının.

THOR nedir nasıl oluşur?

Tanrı Odin bir gün oğullarından Thor için Dwarflar kralına Uru metalinden bir silah ister. Bunun uzun saplı bir balyoz olması beklenirken Odin’in diğer oğlu oyunbaz Loki’nin yaramazlığının sebep olduğu karmaşayla kısa saplı bir balyoz çıkar ortaya. Ancak Odin’in güçle doldurduğu bu kısa saplı balyoz şimşek tanrısı tarafından yine de kabul edilir ve şimşekleri çaktıran silahı olur.

Odin, oğlunun Midgard (Dünya)’ın koruyucusu olmasını istediğinden onun insanlar arasında yaşamasını uygun görür. Mjolnir’i dünyaya atar ve bir insanın Thor’un ruhuyla birleşmesini bekler. Balyoz’un üzerinde “kim ki bu balyozu kaldırabilir işte o Thor olacaktır” gibi bir söz de yazılıdır. Donald Blake adlı doktor bulur balyozu ve o gün dünyayı işgale gelen Venüs’lüleri (yılar sonra 2007’de HULK serisinde bir daha ortaya dost olarak çıkar bir tanesi) Thor’a dönüşerek kovalar.

Yıllar geçtikçe balyozu ve ruhu paylaşan insanlar değişir THOR hep okuyucularıyla buluşur.

THOR’un 600 sayısı özeti

600 sayı ve ek öykülerde sürekli yeni maceralar bulmak elbette çok zor. İşin bir başka yönü de gerek melodramatik gerek ise soup opera tarzı “arkası yarın” dizilerinde okuyucu-izleyici bir zaman sonra bazı tekrarları beklemektedir. Dahası okuyucu-izleyici tanıdık materyallerin farklı versiyonlarla ortaya çıkmalarından zevk almaktadır çünkü o kurgu dünyasına hakim oluşu paylaşım zevkini arttırmaktadır.

İşte bu arkası yarın mantığıyla yayınlanan comicslerin genel yapısı gereği tekrarlar THOR'da vardır ve bazen fazlaca sıktığı da söylenebilir. Örneğin baş düşmanlar defalarca ortaya çıkarlar. Batman bin defa Joker'i döver, Süpermen ha bire Luthor'la debelenir, Captain America Red Skull'la cebelleşir...

Ana düşmanların tekrarı bir yana bir de tekrarlaması gereken durumlar vardır
comicslerde.

Batman Robin 2'nin ölümünü yaşadı yıllarca (gerçi o da yaşıyormuş geri döndü, hey allaam), Süpermen Kriptonun yok oluşunu yaşadı bi ton, Örümcek hep sorumluluk olayını hatırlatan Ben amca sendromunu yaşadı...

İşte bu iki kalıp Thor'da da mevcut. Ancak özellikle masal-mitoloji alt yapısı olması tekrarlarıdaha da zorunlu ve inanılır kılmaktadır.

Yaklaşık 600 sayı süren seride sürekli dövüşülen tipler var: Harokin, Loki, Mangog, Surtur, High Evolutionary, Ego, Galaktus, Ulik, Mangog, Zarko, Enchanters, Thanos, Doom, Enchantress, Karnilla, Destroyer, Hela, Absorbing Man, Wrecker, Kurse, Pluto...



Arada ortaya çıkan düşmanları ve buluş öyküleri saymazsak 600 sayı neredeyse aynı adamlarla dövüşerek geçiyor. İnanılmaz ama böyle.Genel olarak masalsı-mitolojik kalıba sadık kalınmış. Loki (trikster-hileci) hüviyetine uygun davranarak hileler yapıyor ve bir gün devleri kışkırtıyor, bir gün bir kahramanın aklını manipüle ediyor, başka bir zaman başka düşmanlarla iş birliği yapıyor ve Thor'u zor duruma düşürüyor. Mitolojik alt yapıya sadık kalınmış görüldüğü üzere ve 300 sayı neredeyse Loki ile mücadeleyi işliyor.

Diğer bir mitolojik alt yapı RAGNAROK üzerine. Kıyamet yani. Buna göre Balder ölür, Loki, dev Fenris, Dünyayı saran yılan, Surtur Asgard'a saldırırlar ve Odin, Thor, Kurt Tanrı Fenrir ve Hodur(du galiba) onları karşılarken ordular karşılaşır ve kıyamete kadar dövüşürler. Bu, kıyametin aynen mitoloji kitaplarında yer alan halidir. Geriye kalan yazarların hayal güçlerini çalıştırarak bu kıyamete ulaşan yol için kurgu varyasyonları üretmeleridir.

Bir de yine geleneğe bağlı kalarak Odin uykusu uygulanmıştır çok kez. Odin uykuya çekilince doğan yönetim boşluğunda düşmanlar oyunlar yapar, yönetimin devredildiği kişiler de (Sif, Vezir, Heimdal, Balder, Thor) zaaf ve becerileri kadar varlık göstererek bu oyunlara karşı koyarlar. Elbette Thor her zaman oyunların amacına ulaşmasında engel teşkil eder ve Odin uyanarak duruma el koyar.

Son tekrar ise her düşmanın kendi arayışına göre ortaya çıkarak her defasında hedeflerine ulaşma yolunda farklı uyanıklıklar yapmalarıdır. Kahraman da onları her zaman engelleyecektir.Veee en facia tekrarlardan biri: Tanrılar bir çok kez kaybederler ve insan olurlar. Thor'da onların hafızalarına kavuşmalarını sağlayarak tekrar Asgard'a götürür.

ONSLAUGHT dönemi öncesinde 502 sayı basılan Thor'larda yukarıdaki kalıp tam olarak uygulanmıştır. Düşmanlar, olaylar ve gidişat aynen öyledir.

Ancak Onslaught sonrası basılan THOR v2'de durum biraz değişir. Dan Jurgens'in başa geçişiyle Thor bir anda DC'sel bir tanrıya dönüşür. Önce ölümden dönen Thor tüm tanrıları bir araya toplar ve Asgard'a götürür ardından tanrısallık yolunda sağlam adımlar atarken farklı tanrısal varlıklarla hayatı sorgulayan bir sürece girer. Odin ölünce de onun yerine geçmek zorunda kalan Thor insanlara verdiği değer nedeniyle Asgard'ı dünyaya indirir ve insanlara tanrısal yardıma kalkışır. Savaşları bitirmeye çalışır orduları dağıtır kimi ülkede, amerikanın gizli silah deneylerini engeller, kıtlığı önlemek için yağmurlar yağdırır v.s. Buna insanların tepkisi iki şekilde olur:


1. Thor dini doğar.

2. "Git işine bak kafir" diyenler türer.

Thor iyice kafayı sıyırarak tanrıcılık oyununa kendini kaptırırken zaman gezgini Zarko gelecekte dünyayı Thor'dan doğacak bir kıyametin beklediğini iddia ederek onlarca düşmanı üzerine salar. Sonunda Thor'un da saçmalamasıyla Shield büyük bir operasyon düzenleyerek Asgard'ı yıkar. Binlerce Asgard'lı ve insan ölür. Thor kazanır.





v2 yıllar sonraya atlar bu aşamada. Thor eski düşmanı olan cadı Enchantress'le evlenmiş bir oğlu (Mangi) doğmuştur. Sif kayıptır ve bazı direnişçiler yeryüzüyle birleşmiş olan Asgard'ı yıkmaya çalışmaktadır. Loki ise güvenlikten sorumlu Vezir olmuştur.

Mangi dünyada bir şeylerin yolunda olmadığını fark eder. Bu arada Thor'un daha önce öldürdüğü Desaak adlı "tanrı katili" dirilerek saldırıya geçer. Bu da yetmezmiş gibi Loki onu durdurmak için Destroyer'i çağırır ve bu da Asgard'ın yok oluşuna yol açar çünkü Destroyer Desaak'la birleşir.

Asgard yok olur. Bir anlamda gelecek kurtulmuş gibidir.

Yıllar sonra dönen Thor serisi v3'de Thor Asgard'ı yine havada uçan bir kıta olarak yaratır ve havaya diker. İlk sayılarının tamamı eski tanrıların bulunması ve hafızalarının kazandırılması süreciyle geçer. Gelecekte yok olan Asgard yine günümüzde ortaya çıkar. Bu arada Zarrko yine onu engelleme planları kurmaya başlar ve birilerini üzerine salar durur. İşte bu seri halen devam etmektedir. Bakalım bundan sonra Thor ve asgard tanrılarının başına neler gelecek?

Yazan-Özetleyen: Ümit Kireççi