ÇİZGİ ROMAN FİLMLERİNİN ALTIN ÇAĞI / ÇR Film Uyarlama Yarışması -3-

Çizgi Romanlar, Filmleri ve Ötesi

…

Reha Ülkü

İlk belirtilmesi gereken durum: Çizgi romanlardan çok film yapılıyor ama filmlerin çizgiromanı nadiren yapılıyor. Bunun temel nedeni de, sinemada seri çekilen filmler, artık gişe başarısını kolayca yakalıyor ve çizgiromanlar bu türden filmler için hazır senaryo demek oluyor.

Çizgi romanlar; 1930, 1960, 1990 ve 2020 dalgaları olarak, sanat altdalı olarak avangard
çıkışlar yaptı. Henüz tam gerçekleşmemiş bu gelen 2020 dalgası, ‘Marvel’ tarafından ‘3. Kuşak’ olarak lanse edildi. Çizgi romanlar aynı zamanda, 1990’larda yetişkin grafik roman alanında rüştünü kanıtladı.

Çizgi romanların estetiko-politiğine bakarsak, 1930’ların ABD polis-mafya devleti ve suç dalgası döneminde, Dünya’yı kurturan adam trajikomikliğindeki süperkahraman öyküleri, tilki gibi dönüp dolaşıp kürkçü dükkanına ricat ediyor öykülerinde. 2000’lerdeki ‘Dünya’yı kurtaran ülke ABD’de de yaşanan biçimde süperkahramanlar, bu kezinde kendi aralarında iç savaşa da giriyorlar üstüne.

‘Panini’ türü şirketlerin eğilimi, çizgiromanları yeniden bir ergen eğlencesi kılmak. ‘Marvel’ de, tam bu çizgide film yaptırmaya başladı. O nedenle, ‘Wolverine’in ve ‘Batman x Superman’in çizgi romanları, yetişkin-üstü bir tüketici-hitapsal eğilimdeyken, filmleri neredeyse ergen-altı eğilimlere ve hitaplara sahip.

Ancak sonuçta tüm bu ideolojiler, bilerek ve isteyerek yapılan çizgiler taşıyor. Bir de, ne yaptığını bilememe durumları var: ‘Yürüyen Ölüler’ ve ‘Hellboy’, tümüyle bu çizgide.

Tersi de mevcut:

Onca ‘Batman’ çizgi romanı ve filmi varken, dizi filmini yapmak cesaret isterdi. Sonuçta ergen açmazı riski, baştan konulmuş bir handikap gibi görünüyordu. Ancak yine de genç bir oyuncu çıkıp, ‘Gotham’da hem de ‘Joker’e yepyeni ve bambaşka bir yorum getirebildi. Ayrıca hiç farketmeden bir de dipnot yazdı: En çok somurulmuş çizgi roman veya film konusu bile, değişik yorumlarla yepyeni soluklar kazanabilir. 350 yıllık klasik-klasik Shakespeare’in çizgi romanı için de bu böyledir, 80 yıllık modern-klasik ‘Batman’ için de.

Daha tersi de mevcut:

‘Sin City 1’ (ama ‘Film 2’ pek değil), önce hem çizgi romanıyla, sonra hem de filmiyle, alternatif türleme ve örnekleme yarattı ve böylece kayda geçti.

Her zamanki sorunumuz şu: Bakmayı bilen yok ki gören olsun:

Çok fazla çizgi roman, çok fazla film var, çok fazla dizi yok, en azından son dönemki HBO türünden oluşumlar için değil. Wachowski Kardeşler’in ‘Sense8’inin çizgiromanı da, filmi de muazzam olurdu örneğin. Ki bu da, tersine bir örnek olarak tarihe geçer, eğer yapılırsa.

Dolayısıyla anasavımız şu:

Tüm Dünya’daki yapımcı şirketler, biraz yeni yaratıcı avına çıksınlar. Çok fazla hazıra konma var halihazırda. İlginç olan şey ise, ‘Hannibal’e yapılan gibi, gerçek avangard örneklerin önünün kesilmesi. Oysa dizi ‘Hannibal’, birebir uyarlanma olarak muazzam bir çizgi roman olurdu. Sorun, uygun çizgi-grafik bulmakta.

Bunun nedeni de şu:

‘Bloomberg’de yayınlanan belgeseldeki gibi, resmi çizgideki bir çizgi roman tarihi var. O anlayış kurtkapanından kurtulunması gerekli. 2020 çizgi romanlarındaki, devlet teröristi yapılan süperkahramanlar, savaşlarına henüz tam başlamadan, ABD gerçek savaşta yenildi bile. Dolayısıyla, 2020-2030 arasındaki tüm çizgi  romandan film yapanlar, 1920-1930 döneminin Leni Riefenstahl’ı gibi, şimdiden faşizm işbirlikçisi konumuna düşürdüler kendilerini. Riefenstahl yargılandı, bunu unutmayın.

Çözüm var, zaten yapılmış durumda:

Grafik çizgi romanın yolunu kesmeyin. Tamam, birileri ergenlerin parasını somurmayı sevebilir. Çizgi romanlara 1 milyon dolar ödeyen ergenler değil ama. Ergenlerin parası da yetikinlerden çıkıyor yani. Paraysa para, oyunun kuralına çizgi romancılar ve yapımcılar uymak zorunda. Örneğin Walt Disney, ‘Star Wars’ için Lucas’a ödediği parayı çıkarmak için, o ergenleri 4-5 kuşak daha somurmak zorunda. Ki ‘Star Wars’ zaten 1977’de bile obez-ebleh-ergen zeka düzeyindeydi. Şimdilerde, eksi IQ’larda gidiyor ama para paradır.

Yani: Yapabiliyorsanız, ‘Wolverine’in ve ‘Batman x Superman’in, bir de yetişkin ve hatta yetişkin-öte versiyonlarını da çekin. Bunu yaparsanız, bir filmin % 30’ maliyetini tutan reklam bölümünü atlayabilirsiniz, çünkü tüketici o ürünü bekliyor olur zaten.

Saptama:

Moment, açmaz momentidir.

Çıkış-lar:

Yeni dönem internet veya paralı kanal dizi yapımcıları için ortaya çıkan özgürlük, yeterince değil, az olarak bile henüz kullanılmadı.

Bu metinde sınırlı kalınan çizgi roman, film, dizi dağarcığı aslında; bilgisayar oyunu, çizgi film, dizi çizgi film versiyonları da içertilince, 20’ye yakın, çapraz-medya’sal permütasyon-kombinasyon içeriyor. Örneğin, tüm çizgi roman bilgisayar oyunları fecaat iken, Marvel-Capcom melezleme, ‘spin-off’, çapraz medya oluşumu örneklemesi, en son ‘Assassin’s Creed’in ve ‘Warcraft’ın film yapılmasıyla yepyeni bir akış kanalı kazandı. Not: ‘Assassin’s Creed’in çizgi romanı zayıf, ‘Warcraft’ınki omurga kayması ile ortanın üzerinde.

Global bakış açısı: Fransa’daki ‘Asterix’ filmleri kötüydü. İtalya’daki Esse-Gesse’ler Zagor’un uzaya çıkmasıyla koptu, filmleri yapılmasa daha iyi. Japonya’daki ‘anime-manga’ yolu tükendi. Çin’deki ‘manhua’ yolunu henüz bilemiyoruz. Hindistan’daki Bolywood usülü aksiyonu ise, kimseye öneremeyiz, düşmanımıza bile. Türkiye’deki alaturka ve Yeşilçam’sal versiyon ise, ‘Dünya’yı Kurtaran Adam’ oluyor, gülmek için düşünülebilir.

Saptama: Moment, ‘açmazdan eksodus olabilir’ momentidir. Yoksa, 2090’a kadar batarız. ‘Batman’in ilk filminden beter örnekler çekilir.