David Mack’li Daredevil’de Ressamlar Geçidi

Ümit Kireççi

…

Yıllar önce Kabuki adlı çizgi romana hayran hayran baktığım günlerde tanışmıştım David Mack’le. Daha sonra; kısmet bu ya, yine bugün olduğu gibi Arkabahçe Yayıncılığın yayımladığı Daredevil dizisinde karşılaşmıştım çalışmalarıyla. Biraz grafik, biraz çizgi roman, biraz tasarım… Farklı bir iş onunki. Hele şimdiki çalışmasında Picasso, Van Gogh ve Klimt’le karşılaşmak ayrı bir tat verdi.

Arkabahçe Yayıncılık, Marvel Knights üst başlığı altında yayımlanan Daredevil dizisini dilimize kazandırdığından beri bende bir Daredevil hayranlığı tekrar etti desem yanlış olmaz. Yıllar öncesinde tükenen hayranlığım az biraz yerine gelmeye başladı. Ama artmadı. Daha o kadar değil.

Dördüncü cildi çıkan karakterin bu sayıya kadarki hikayelerinde yer alan farklı çizgi ve senaryolaştırma çalışmaları alıştığımız comics anlatımını zaten bozarken üstüne bir de David Mack’li sayı gelmesi şimdi de çizgi romandan ne anladığımı sorgulamam neden oldu.

David Mack her zaman yaptığı gibi fotoğraf ve desenleri manipüle ederek anlatıyor hikayesini. Metin daha çok kutular içinde akarken alıştığımız aksiyon sahneleri durağan ve donuk bir şekilde akıyor karelerden karelere. Hatta neredeyse aksiyon yerine daha çok iç hesaplaşma, hayatın sorgusu, yüzleşme yer alıyor hikayelerinde.

Haliyle bu içeriğe uygun bir görsel dil kullanılması da kaçınılmaz oluyor. Alışılmış net, temiz, şişirilmiş pazılar ve öne çıkarılmış kadın bedenlerinin dikkati dağıtmayacağı bir görsel anlatım David Mack hikayelerine eşlik ederek farklı bir lezzet sunuyor okura. Ayrıca bu şekilde konu da dağılmıyor, okur sadece ana metni takip ediyor başka şeylere bakmadan… Veya benim gibi bakarak.

Daredevil 4. cildin ilk bölümünde (Daredevil Marvel Knights 51, normal dizi 431), Echo adlı kadın karakterin iç dünyası ve hayatıyla yüzleşmesinin başlangıç bölümü bulunuyor. İşte bu ilk bölüm aynı zamanda David Mack'in Joe Quesada'yla yarattığı Echo adlı kadın kahramanın kişisel portresini ele alırken dünyanın en önemli ressamlarından faydalanıyor, onların ünlü eserlerinden alıntılar yapıyor.

İlk karşılaştığımız dünyaca ünlü resim Gustave Klimt'in "Kadının Üç Hali" (evresi) tablosudur.

İkinci eser Pablo Picasso’nun 1937 tarihini taşıyan “Guernica” adlı eseridir. Dünyayı dolaşan karakter Paris’te müzeyi gezerken tablolara bakıyor, onlarda kendini görmeye başlıyor. Guernica iç dünyasındaki karmaşanın ve çatışmaların temsilcisi gibidir adeta.

Daha sonraki sayfada karşımıza yine Picasso’ya ait olan 1907 tarihli “Avignonlu Kızlar” tablosu çıkıyor. Bu sefer göndermeden çok uyarlama yapılmış, resme Daredevil dahil edilmiştir.

Sonra karşımıza çıkan resmi hatırlamakla birlikte ayrıntılarını anımsayamadığımdan burada paylaşamıyorum ama azimliyim bir gün bulup ekleyeceğim.

Derken Van Gogh’un 1889 tarihli “Otoportre” ile “Yıldızlı Geceler" tablolarını görüyoruz. Bu defa da uyarlama yapılmış, portrede sanatçı yerine kadın figürü kullanılmış.

Oradan da Echo’nun da dediği gibi iç dünyasını ve karmaşasını anlatacak en uygun çizime, Picasso’nun kadın portrelerine geçilmiş.

Bilmem sizler kitaplığınızda bu çalışmanın yer almasından benim kadar mutlu olacak mısınız? Çizgi roman mı değil mi tartışmasını bir yana bırakırsak ben bu cilt için daha kestirmeden “sanat eseri” demeyi yeterli buluyorum.

Bu arada modern resme bol bol gönderme yapılan çizimler içinde ben yukarıdaki örneklerin dışında en çok “müzik-resim” ilişkisine yapılan göndermeleri sevdim. Resmin bir melodisi bir armonisi olduğu ve müzikle ilişkilendirildiği teorilerin sayfalara serpiştirilmiş olmasından büyük keyif aldım bunun altını bir kez daha çizeyim.

İyi okumalar, bakmalar veya günümüzde kimi entellektüel çevrelerde “çizgi roman karelerin takibinden oluşuyorsa, görseller akıyorsa o halde okur burada izleyici konumundadır” anlayışı hakim, iyi izlemeler.

Daredevil

İmgelem

Yazan / Çizen - David Mack

Çeviri - Burç Üner

Baskı HAzılrık - Adil Kızıltuğ

Editör - Kayra Keri Küpçü

Kaligrafi - Necmi Yalçın

Arkabahçe Yayıncılık, Ocak 2016