DC Comics’i Protesto Edesim Var: Agent Orange

Ümit Kireççi

---

Gözlemlediğim kadarıyla comics endüstrisinin lokomotifi Marvel Comics’le DC Comics 1939’la başlayan süper hero akımının ilk yıllarında yaratılmış olan kahramanların veya kötü adamlarının zamana uymaması halinde yayınlarına son veriyor ancak isimlerini yeni karakterlere aktararak yaşatmaya devam ediyor. Uygulama aslında özünde hayli işlevsel ve sorunsuz görünüyor olmakla birlikte DC Comics’in kitlelerin imhasında kullanılan askeri bir kimyasalı yıllar önce kötü adam adı olarak kullanırken şimdilerde yeniden gündeme getirmesi ve comics okurlarına sunmasını bir türlü içime sindiremiyorum: Agent Orange

“Batman Team” adını duydunuz veya okudunuz mu? Duymadıysanız, okumadıysanız şaşırmayın. Aslında yok öyle bir grup. Grubun asıl adı “Batman and the Outsiders”dır ve Ehapa Verlag’ın Almanya’daki cep çizgi romanlarında çevirisi farklı yapılmış. Saplantılı bir şekilde eski alman baskılarını toplayan biri olduğumdan bu grup adı değişikliğine ve canımı sıkacak olan olaya denk gelmiş oldum.

İşte bu Batman Team’in oluştuğu cep kitabını okuduğumda şunu gördüm: Batman, birbirlerinden habersiz bir grup yetenekli kahramanı (Geo-Force, Black Lighning, Katana, Kalo, Metamorpho) bir araya getirmek için plan yapar, JLA’dan ayrılır, bir süre onlara yol gösterir mentorları olur, sonra da grubu bir başına bırakarak “oldunuz siz” der. Bu arada karakterlerin kişisel sorunlarını, vatani sorumluluklarını, güçlerini kullanma becerilerini, ekip olarak hareket etme yeteneklerini çözer, geliştirir, düzeltir. Özünde keyifli bir hikaye dizisidir ve hayli de aksiyon doludur. En azından 80’li yıllara hitap eden bir kalıbı vardır.

Batman Taschenbuch dizisinin 1984 yılı 24. sayısı 51. sayfasında başlayan üçüncü hikayede; ki bu sayı Amerikan orjinalinde 1983 yılı Batman and the Outsiders’ın 3. sayısıdır, karşıma Agent Orange adlı kötü adam çıktı. Mike W. Barr ile Jim Aparo yaratısı olan bu Turuncu Ajan isimli kişi bu hikayede Vietnam savaşı sırasında insanların üzerine napalm ve kimyasal atmış, bu yüzden de travma geçirmiş bir kişidir. Ölümlerden ve vicdan azabından ABD’yi sorumlu tutan bu kişi kendisi gibi Vietnam gazisi olan bir grubu kandırarak kendi ülkelerine bomba atmaya ikna etmiştir. Bunun için de yüzüne bir gaz maske takmış kendisini kullandığı kimyasalın etkisinde kalmış gibi göstermiş. Kod adını da işte o kimyasaldan almış: Agent Orange!

Tahmin edeceğiniz üzere kahramanlar onu ve grubunu durdurmuş, maskesini düşürerek aslında hastalığa maruz kalmadığını da ortaya çıkarmışlardır. Peki ama nedir bu yıllar sonra 2007 itibariyle hayatımıza tekrar Green Lantern sayfalarıyla girerek beni delirtecek olan Agent Orange kimyasalının sırrı?

Eminim anlamışsınızdır, 80’li yıllara ait öyküyü okuyup isim benzerliği dikkatimi çekince hemen yenilerde okumaya başladığım çizgi romana bakarak isim benzerliğini gördüm. Ardından biraz araştırma yapınca aşağıda okuyacağınız dehşet uyandıran bilgilere ulaştım.

Evet, Agent Orange 2007 itibariyle Green Lantern sayfalarından girdi hayatımıza. Toplamda dokuz renk yüzüğe ulaşan bu silah ve organizasyonlarından biri turuncuydu ve onun beslendiği duygusal enerji kaynağı açgözlülüktü. Diğer grupların aksine saplantılı ve açgözlü olan Larfleeze adlı uzaylı bu yüzüğü kimseyle paylaşmamış tek başına sahiplenmiştir. Açıkçası Larfleeze bana hep sempatik bir psikopat olarak gelmiştir ama şu isim olayı beni fena etkilediğinden...

Orange Lantern Corps ve Larfleeze hakkında uzun uzun yazmak istemediğimden bu kadarcık bilgiyle yetinmek ve Agent Orange’a geçmek istiyorum artık.

Kayıtlara göre Agent Orange benzer isimli kimyasal silahlardan biridir ve Amerikan ordusunca Vietnam Savaşında kullanılmıştır. İlk kullanıldığı yıl 7 Şubat 1967’dir ve kullanılan miktar 20 milyon galondur. Aslında bitki ilacı olan bu kimyasalın aktif maddesi Dioxin’dir ve insanlarda kas, kemik ve doğum anormallikleri etkisi yapmaktadır. Savaşın üzerinden bunca zaman geçmesine rağmen bu madde halen bebeklerin ölümüne neden olmakta, ikizleri anne karnında birbirine yapıştırmakta, kafaları büyütmekte, gözleri yok etmekte, kol ve bacakların sakat olmasına neden olmaktadır. 

İşte bu kimyasalın adının kötü bir çizgi roman karakterine verilmesi bana göre hayli doğru bir harekettir. Agent Orange’ın kimyasalla özdeş bir karakterle yerilmesi son derece uygundur. Buna karşın Larfleeze gibi kahramanlığa daha yakın duran bir karakterin kod adı olmasının onaylanacak bir yanını göremiyorum. Üstelik aynı adı taşıyan bir başka karaktere de denk geldim. Bu isim Wildstorm Comics’in 2001 yılında WILDCATS adlı süper kahraman grubuna katılan FBI ajanının kod adı olmuş. Yani neresinden bakarsanız bakın Agent Orange sempatik bir kavram haline gelmiş. Belki “açgözlülük” üzerinden çok da hissedilmeyen bir eleştiri vardır bu ismin kullanımında bilmiyorum ama buna karşıyım, beğenmedim ve yayınlarını okumayı çok sevmekle birlikte DC Comics’i bu kararından dolayı protesto edesim geldi.  

Not - Agent Blue, Agent Purple, Agent Green, Agent Yellow, Agent Pink, Agent White diğer kimyasallardır bu savaşta kullanılan ve dikkatli okurların da hemen fark edeceği üzere bu renkler (Pembe ve mor hariç ki pembe menekşeyle, mor İndigo’yla yer değiştirmiş olmakla birlikte yaklaşık aynı tonlardadırlar) Green Lantern Corps’a ek olarak ortaya çıkan diğer güç yüzüklerinden bazılarıyla aynı renklerdir.

Kaynak –

Batman Taschenbuch, Sayı 24, Ehapa Verlag, 1984

Batman and the Outsiders, Sayı 3, DC Comics, 1983

http://tr.wikipedia.org/wiki/Agent_Orange

http://en.wikipedia.org/wiki/Agent_Orange

http://en.wikipedia.org/wiki/Larfleeze

http://dc.wikia.com/wiki/Agent_Orange

http://dc.wikia.com/wiki/Agent_Orange_I_(New_Earth)

http://dc.wikia.com/wiki/Agent_Orange_(Wildstorm_Universe)