Acaba Türkiye’de bir dönem çizgi roman okuyup da Conan’la
tanımamış olan var mıdır çok merak ediyorum. Sonra “Hiç kendini Conan yerine
koyarak hayal kurmamış okur olmuş mudur?”, “Maceralarının birçoğunu
ezberlememiş olan var mıdır?” ve “Aşklarını yakından takip ederek imrenmeden
okumayı sürdürebilmiş olanlar olmuş mudur?” soruları takip ediyor ilk soruyu.
Tabii detaya girersek “Kraliçe Zenobia’yı (Zeynep’i) bilmeyen var mıdır acaba?”
sorusu da bunlar arasına katılır.
Ümit Kireççi - umitlia@gmail.com
Zeynep deyip duruyorum ve bazılarınızın “Nasıl yani?”
dediğini duyar gibi oluyorum ama o konuya girmeden önce az biraz daha kenarında
dolaşmam gerekiyor beni bağışlayın lütfen.
Tarihler 1932’yi gösterdiğinde genç yazar Robert E.
Howard Conan’ın öykülerini yazmaya başlamış, hayali bir zaman diliminin
yenilmez güçlü barbarını okurlarının beğenisine sunmuştu. Dört sene süren
birliktelikleri yazarın intiharıyla son bulmuş olsa da Conan çeşitli dergilerde
farklı yazarlarca yaşatılmaya devam etmiştir. Özellikle Frank Frazetta’nın
kapak çizimleriyle unutulmaz bir görsellik kazanan seri 1970 yılında Stan
Lee’yle Roy Thomas’ın kararıyla çizgi romana uyarlanmıştır. Barry Windsor Smith’in
çizgileriyle bir başka anlatım biçiminde okura sunulan Conan comics alemindeki “Sword
and Sorcery” akımının da öncüsü olacak, çeşitli yayınevlerinin benzer
kahramanlar ortaya çıkarmasına vesile olacaktır.
Conan, Cimmerya adlı bir kuzey ülkesinin ferdi olarak
dünyaya gelmiş, kendi memleketindeki savaşların dışına taşarak dünyayı gezmeye
çıkmış ve hırsız, korsan, paralı asker, general, komutan, nihayetinde de kral
olmuştur. Ve bu süreç içerisinde de Valeria gibi kısa süreli sevgilisi olmuş,
Red Sonya’yla dalaşmaları sevgililerin flörtleşmesini andırmış, ölümüne kadar
ve hatta ölümünden sonra ölümsüzleşen Belit’le muhteşem bir aşk yaşamıştır.
Tabii yine okurların yakından bildikleri üzere hemen her hikayesinde de
kaçamakları ve gönül eğlenceleri olmuştur birkaç on tane.
Ama elbette her ilkbahardan sonra yaz, peşinden de
sonbahar gelir. Conan, Akilonya’da paralı askerlik yaparken yaşı 40’a dayanmış,
bedenen ve zihnen belli bir olgunluğa ulaşmışlığın yanı sıra belli bir
dinginliğin de özlemini duyar olmuştur. Kral’ın onu öldürmeye kalkışması ve zindandan
kaçışının ardından geri dönerek tahtı ele geçirmesi de bu dönemiyle birlikte
kaçınılmaz olmuştur. Belki daha genç olsa atını sürer o krallıktan uzaklaşır,
serüven peşinde koşardı. Hem belki de kral olmayarak daha sonra onu kurtaracak
olan genç kadına geri dönmez, onu güzel bir anı olarak zihninde saklardı.
İşte bu yaş, krallık seçimi ve kendisini kurtaran kadına
geri dönüş seçimi onu Kral olmaya, onu kurtaran kadını Kraliçesi yapmaya, beni
de artık Zeynep’i yazma noktasına getirecektir.
ZEBOBİA
Hatırlanacağı üzere Conan Pict diyarında geçirdiği zor ve
mücadele dolu yılların ardından halk tarafından sevilmeye başlamıştır. Bu durum
kralın gözünü korkutmuş ve ona tuzak kurmasına sebep olmuş, Conan
taraftarlarıyla kendi ordusu arasında gerçekleşecek çekişmeli bir savaşa yol
açmıştır. Savaşın galibi Conan olmuş ve tahta çıkmıştır. Elbette taht yatma
yeri değildir ve küçük bir taçla birçok sorumluluk da akın edecektir.
Dostlarının yardımıyla Akilonya’yı yaşanabilir bir ülke haline getiren Conan
dış ilişkilerde bulunarak başka ülkeleri ziyarete gider.
Bu ziyaretlerden biri Nemedia’ya gerçekleşir ve Conan
tuzağa düşürülerek zindana atılır. Onu oradan daha sonra kraliçesi yapacağı
Zenobia adlı genç ve el değmemiş bir cariye kurtarır. Conan’ı ziyafette görmüş
ve uzaktan aşık olan genç kadın ölümü göze alarak tehlikeye atılır ve onu
özgürlüğüne kavuşturur.
Bu olaylar artık durulmaya ve çoluk çocuğa karışmaya
hazır Conan için yeterli gelir, geri döner Zenobia’yı kurtarır ve kraliçesi
yapar. Bu şekilde adları Conan’la birlikte anılan ve her biri efsaneleşen
kadınlardan sonra Zenobia hepsinin yerini alacak kişi olacaktır.
Bu evlilikten biri kız ikisi erkek üç çocukları olur. Bir
oğulları kaçırılır, yerine başka bir bebek konur, sonra oğullarına kavuşurlar
ama kavuştukları gün de ölümüyle yıkılırlar. (Ne yalan söyleyeyim, Conan’ı hep
çok sevmişimdir ama fantastik ve macera dolu arka planına rağmen Conan’ın en
insansı dönemlerini başarıyla işlediği için ben krallık dönemini ayrıca
severim.)
Ama güzel olan şey bu çiftin birlikte yaşlanıyor
olmaları, birbirlerine destek olmaları, acıyı birlikte göğüsleyerek sevinci
birlikte yaşamış olmalarıdır (Okuyacakların keyfini kaçırmamak için daha detay
yazamıyorum).
Zenobia, sıradan bir cariye olarak okurla tanışmış olsa da
zor durumlarda tam bir Kraliçe gibi davranarak tahtı hak ettiğini defalarca
göstermiştir. Zaten ismin geldiği kaynak da işte bunu gerektiriyordur.
Zenobia
of Palmira
Bilindiği üzere Robert E. Howard, Conan’ın yaşamını
üzerine kurguladığı zaman diliminde onlarca ülke, şehir, coğrafi şekil,
tanrılar sistemi ve insan isimleri kullanmıştır. Bu kullanılan adların; en
azından çizgi roman uyarlamasındakilerin, çoğunluğu tarihin tozlu sayfalarından
alınarak kullanılmıştır. Haliyle ismin geldiği kültürel köken baz alınarak bir
yaşam tarzı ortaya konmuş, çizerler o kültüre özgü desenleri kullanarak son
derece keyifli bir ortam yaratabilmişlerdir.
Zenobia adının geldiği kaynak aslında bize pek de uzak
olmayan bir yerdir. Hatta Conan’ın Cimmerlerinin Türk olduğu iddiasını da göz
önüne alırsak daha da önem kazanacak niteliktedir. Zenobia isminin kaynağı
bugünkü Suriye’dir. Ve belki de benim akrabamdır (sonuçta İskenderun’luyum ve
uzak akrabalarım hala orada yaşıyor... veya ölüyor).
Tarihi şahsiyetlerin isimlerinin Conan’da yer alması
gereğinden yola devam edersek Zenobia adının Suriye’de bir dönem varlık
göstermiş Palmira İmparatorluğunun kraliçesinden geldiğini iddia etmem yanlış
olmaz sanırım.
Palmira İmparatorluğu, M.Ö. 260-273 yılları arasında varlık göstermiş bir devlettir. Roma valisinin Roma’dan koparak merkezi Palmira’da olan bir devlet kurmasıyla ortaya çıkmış, Valinin ölümün ardından yönetimi ele alan kraliçe Zenobia ve oğlu tarafından büyütülmüş, bugünkü Suriye’nin büyük bölümüyle Anadolu’nun Antakya’dan başlayarak doğu ve güneydoğusunu ele geçirilmesiyle büyütülmüştür. Ancak Roma’nın kaybedilen toprakları geri almaya karar vermesiyle birlikte bu devletin varlığı sona ermiş, Palmira şehri yıkılmış ve bir daha tarihte önemli bir yer alamamıştır.
Kraliçe Zenobia, Roma İmparatoru Aurelian tarafından
tahttan indirilerek esir edilmiş, İtalya’nın Tibur (Tivoli) şehrinde
sürgünle/esirlik arasında bir cezaya mahkum edilmiştir.
İşte ben diyorum ki Conan’ın
eşi, Kraliçe Zenobia’nın isim ve varlık kökeni bu Kraliçe Zenobia’dır.
Zeynep
“Peki Conan neden Zeynep’le evli olsun ki? Kadının adı
Zenobia’ymış?” demeyin, bu kadar okuduysanız az sabredin.
Aşağıdaki bölümü olduğu gibi Vikipedi’den aktarıyorum:
“Zenobia, Iulia (veya Julia) Aurelia Zenobia ismiyle 240 yılında doğdu. Arapça; Zenübya Bat Zaddai ya da (الزباء بنت عمرو بن الظرب بن
حسان ابن أذينة بن السميدع); Antik Yunanca; η Ζηνοβία, Türkçe'de ise Zennube veya Zeynep olarak bilinir. Ayrıca Zeynubiye,
Zenobiya, Zabuniye, Zaynubiye, Zeyneb, Zeyno gibi isimlerle de bilinir. Aramicesi (İbrani Alfabesiyle) ספטמיא בת זבי
נהירתא וזדקתא מלכתא 'dir.”
Bazı kaynaklarda Xenobia veya Septimia
Zenobia şeklinde geçmektedir. (Evlendikten sonra kocası Septimius
Odaenathus'dan Septimia ekini almıştır.) Resmi
dökümanlarda Zenobia, Bat-Zabbai (Al-Zabba'nın kızı) olarak adlandırılmıştır,
Zenobia ve annesi Al-Zabba ismiyle anılmıştır, bunun anlamı "güzel, uzun saçlı
biricik"dir. Zeynep ismi ise Arapça "Zeyn-u Eb" den
birleştirilmiş bir kelime olup, "Babasının süsü" ya da
"Babasının güzelliği" anlamına gelmektedir.”
***
Conan Türk, Kraliçesi Suriye’li... Adı da Zeynep... Ve bugünlerde
yaşanan kardeş katlindeki rollerimiz... Politik gönderme yapmak niyetinde
değildim, hatta bir anlamda Conan’ın Türklüğü üzerinen kurgulanmaya çalışılan
komplo teorisini ön plana çıkarmaya da çalışmayacaktım ama yazını akışı
duyarlılığımı harekete geçirdi bağışlayın.
Uzun bir yazı oldu, umarım keyif almışsınızdır. Ben yazım için bir
şey diyemiyorum kararı siz verin ama bu bilgiyi edinmiş olmamın bana verdiği
hazzı anlatamam.
Çizgi romansız kalmayın.
Kaynaklar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder