Balrog ismiyle ilk kez 90'lı yıllarda karşılaşmıştım. Street Fighter adlı atari oyununun siyahi boksör dövüşçüsüydü kendisi. Derken önce Hobbit ardından Yüzüklerin Efendisi'nin basılmasıyla ona ismini veren Balrog'la R. R. Tolkien yaratısı olarak tekrar rastladım. Ve şimdi de çok çok önceden tanıdığım çizgi roman kahramanı Mister No'nun Balrog'la bir macerasına denk geldim. Nereden nereye :)
LAL Kitap'ın yayınını düzenli bir şekilde sürdürdüğü Mister No'nun 127. sayısında karşımıza çıkıyor Balrog. Sayın Ay Barka'nın çevirisini yaptığı "Yasak Tapınak" adlı hikayenin yazarı Luigi Mignacco, çizeri Fabrizo Busticchi ile Luana Paesani, kapak çizeri ise Roberto Diso.
Brezilya'nın balta girmemiş amazonlarından başka bir geri kalmış dünyaya ve ormanına geçiş yapan Mister No uzun zamandır Asyanın en uzak köşelerinde mazlumlara yardım etmeye çabalamaktadır. Bu sayıda artık adı Myanmar Birliği Cumhuriyeti / Burma olarak da bilinen Birmanya'da eski bir dostun intikamı için koşuşturan amerikalı pilotun yanında dostları SS ve Vande Veer bulunuyor.
Hikayenin 52 ve 53. sayfalarında gizli bir tapınağa giren Mister No korkunç bir heykelle karşılaşır. Son derece de gürültülü bir törenle. Rehberi ona "...burası vahşi adamların tören salonu!" diye tanıtır mağaralara oyulmuş tapınağı. Mister No'nun tepkisi ise ağzı açık bir şaşkınlık olur ve "Gerçekten etkileyici!" demekten başka bir şey yapamaz. Derken rehber "... ona Baal-Rog adını vermişler, beyazların birçoğu onun adını bile duymamıştır!" açıklamasını yapar aşağıdaki kareden görüleceği üzere:
Burada adı geçen Baal-Rog'un yukarıda sözünü ettiğim yaratıklarla bir ilgisi yok. Hatta öyküde Vahşi Adamlar adlı bir tarikatın tapındığı ikonlardan biri olmanın ötesinde ne işe yaradığı da tam anlatılmıyor. Bu tarikat aralarına yeni aldıkları üyelerin içlerindeki hayvanı bulmaları (amimizm) için törenler düzenlemektedir. Zat-pwe adlı tören de davulların isimleri de diğer bazı kavramlar da gerçekte mevcut ve uygulanmakta. Amma ve lakin Baal-Rog adı yoktu hiç bir kaynakta.
Açık söyleyeyim, elimdeki kitaplarla internetin her yanını gezinerek Baal-Rog adında Burmalı bir tanrı, ikon, inanç aradım ama bulamadım. Bununla birlikte Birmanya'da amimizm inancının çok yaygın olduğu ve antropologların özellikle kabile animizm olarak adlandırdıkları türünün çok yaygın olduğuna dikkat çektiklerini gördüm. Ancak Balrog, Baal-rog, Baalrog, Balrok, Baalrok gibi denemeler yapmama karşın arama motorları üzerinden yukarıdaki açıklamaya uygun bir açıklamaya erişemedim. Hatta Burma inançları içinde yer alan tören ve Nat (37 ruh) içinde de benzer bir işlev ve isme denk gelemedim. Bu da aklıma sadece keyifli bir kurmacayla karşı karşıya olduğum gerçeğini çıkardı.
Baal-Rog'un görünen o ki sadece beyazlar değil sarı benizliler de bilmiyorlar ve yazar Luigi Mignacco son derece hoş bir isim değişikliği yaparak eğlenceli bir göndermede bulunmuş. Veya elimdeki kaynaklar yetersiz olduğundan veya yanlış aramalar yaptığımdan ben yanlış sonuca ulaştım. Ama şurası kesin, bu karedeki bir isim sayesinde yaklaşık birkaç bin sözcük okumak zorunda kaldım.
Ümit Kireççi
"Çizgi Roman Hayatın İçinde"
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder