-Çocuk Sesi, Afacan vs'yle başlayıp en uzun soluklu yayın tarihçesine sahip Ceylan, Alfa ve Tay'la sona eren dönem.
-AD-Doğan Yayıncılıkla başlayıp (sonradan Egmont katılınca D&E oldu) Maceraperest Çizgiler ve Lalkitap'la devam eden yeni dönem.
Her ne kadar çizgi romanın Türkiye'deki Altın çağı dünyanın her tarafında olduğu gibi ilk döneme denk gelmişse de ikinci dönem çizgi roman yayıncılığı dünya trendinin nispeten gerisinde kalmıştır. D&E yayıncılık bu ikinci dönemi bir açıdan başlatan yayınevi olarak özel bir önem arzediyor. Ege Görgün'ün editörlüğünde Yalvaç Ural gibi bu alanda "sözü geçer" bir ismin öncülük etmesiyle geçmiş dönemin en baba yayınlarına nispeten kısa bir süre (32 sayıyı aşmayan bir periyod) ev sahipliği etmiştir. Zagor, Teks, Martin Mystere gibi fumetti listesinin başını çeken üç yayını bence "bittikleri" yerden başarıyla alıp yaşama döndürmüşlerdir. Haklarındaki değişik eleştirilere ve diğer değerlendirmelere rağmen 1990'ların ikinci yarısında herkesin bıraktığı çizgi romancılık işine dört elle sarılmışlardır. Öyleki ilk sayıların 10000 gibi rakamlarla basıldığı söylenir. Günümüzde hala bu ilk sayıların bolca bulunduğu gözönüne alınırsa rakamın abartılı olmadığını düşünebiliriz. Türk çizgi roman okuyucusuna Nathan Never ve Dylan Dog gibi iki baba fumettiyi de yine bu yayınevi tanıtmış sevdirmiştir. D&E sayıları deyince bu gün en gözde fumettilerin en baba maceraları gelir akla. Zagor'un başlangıç macerası İşgalciler, Teks'in ilk macerası Kumpas, Martin'in Tay dönemini aratmayan müthiş maceraları hep bu dönemde yayınlanmıştır. Bu da yayınevinin ciddi bir editörlük poltikası olduğunu gösteriyor. Editoryal yazılar, okur mektupları, bir sonraki sayının reklamı(her ne kadar bu kısımda kimse Tay'ın eline su dökemese de... neydi o arka kapaklardaki Volkan'ın bilmem kaçıncı sayısı çıktı güzellikleri) filan D&E'un getirdiği ilginç yeniliklerdir. Nathan Never'ın telif nedeniyle yayını her dönem yılan hikayesi olan efsane Claudio Castellini kapaklarının 10 tanesini de yine AD yayıncılık arşivlerimize hediye etmiştir. Martin Mystere'de maceralar karışık olarak yayınlanmıştır. Bunun nedeninin iyi maceraların seçimimi yoksa İtalya'dan ne geldiyse onu yayınlamak mıydı bilemiyoruz. Ancak seçilen maceraların büyük bölümü muhteşem öykülerdi.
İnce kağıt kullanmalarına rağmen sayfaların arkası görünmezdi. İncelikleriyle raf dostu kitapları vardı. Ancak yağlı kağıt kullandıklarından dolayı sayfalar ışıkta parlar okurken dikkat dağıtırdı. Sonra ilk sayılarda konuşma balonlarında küçük harf kullanmak gibi ciddi hataları da olmuştu. Kapak tasarımını berbat etmeyi pek seven bir yayıncılık anlayışları vardı. Koskoca logonun altında kocaman harflerle "Aylık Çizgi Roman Dergisi" yazıları, içi dolgulu devasa 100000 Lira fiyat etiketi filan gibi detaylarla kapağı boğmayı severlerdi. Şimdi bu kapaklara bakıyorum da bu negatif yanları bile sevimli bir nostalji duygusu yaşatıyor bana. Zagor, Martin ve Teks'in son sayılarının arkasındaki gelecek sayı kapak reklamları yayınlanmamış ancak tasarım aşamasında literatürdeki yerini almış çalışmalardır. Aksoy'daki kapaklarla karşılaştırıp "ne günlerdi be!" dedirtmeye yetiyor insanı. Tabii sürekli -di'li geçmiş zamanla anlattığımız bu olaylar genç arkadaşlar için hakikaten nostalji kokan cümlelerse de bizler için pek te nostalji sayılmazlar. Çok değil 10-15 yıl öncesinden bahsediyoruz. bana dün gibi geliyor. Halen yayıncılığa devam eden D&E sanki bu fumettilere her an yeniden devam edecekmiş gibi geliyor insana. D&E'un bir başka hatırası eski dönemi hatırlatan ciltleme çalışmasıydı. Maceraperest gibi iç kapakları heba etmeden yaptıkları ciltlemeler gerçekten çok başarılıdır. Sırt renkleri, fontları, renkli albenili tasarımıyla filan göz alıcıdır. Sonraki dönemde Lalkitap'ın ve Maceraperest'in yaptıkları ciltlemeler maalesef D&E kadar başarılı olmamıştır(zaten Lalkitap klasik maceraların başlamasıyla bu uygulamaya son vermiştir).
Künye konusunda D&E'un çok başarılı olduğu söylenemez. Her ne kadar orijinal macera isimlerini ihmal etmemiş olsalar da yazar çizer adları, maceraların yayın tarihleri filan bazan yazılmış bazan yazılmamıştır. Sabit bir künye tasarımı oluşturmayı bir türlü başaramamıştır D&E. Oysaki günümüzde yaptığı cadılı çocuk çizgi romanları, Spiderman vb çizgi romanlarında başarılı künye örnekleri vermekte. Tabii D&E'un yayın yaptığı dönemler Türkiye'de gerçek anlamda çizgi roman yayın formatının, edisyon kriterlerinin oluştuğu dönemlerdir. O nedenle D&E'daki edisyon hatalarını bir deneme yanılma dönemi olarak değerlendirmek gerekir. Fiyat olarak ta 100Bin TL fiyatla başlayıp yanlış hatırlamıyorsam 1,5-2 Milyon/sayıya kadar uzanan bir enflasyon döneminin de tanığıdır aynı zamanda.
İyisiyle kötüsüyle AD-D&E dönemini iyice bir irdelemek gerekir diye düşünüyorum. Hatta aynı dönemin bir başka önemli dönüm noktası Aksoy Yayıncılığı da bu çalışmaya dahil etmek gerekir.
AD-D&E Fumetti Yayın Kronolojisi:
-Zagor:32 Sayı, Sayı-1:İşgalciler(Temmuz 1996)-Sayı-32:Denizde Dehşet(Ocak2000)
-Martin Mystere:31 Sayı, Sayı-1:Sümer Gizemi(Mayıs1996)-Sayı-31:Tehlikeli Oyun(Ocak2000) 15.sayıda AD Yayıncılık, D&E yayıncılık oldu.
-Teks:26 Sayı, Sayı-1:Kumpas(1997)-Sayı-26:Apaçi Savaşçısı(2000). 8.sayıda AD Yayıncılık, D&E yayıncılık oldu.
-Nathan Never:10 sayı, Sayı-1:Özel Alfa Ajanı-Sayı-10:Cehennem
-Dylan Dog:10 Sayı, Sayı-1:Dolunay Geceleri(Mart1966)-Sayı-10:Katil(Kasım1997)
Selamlar,
Lami Tiryaki
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder