Scarlett Witch'i Tanıyalım: Hayali Bir Evren Yaratmak!

Orjinal Marvel comics çizgi roman dizilerini okuyana kadar tanışmadığım bir karakterdi Scarlet Witch (Kızıl Cadı). Tanıştığımda da umursamadığım bir kahramandı. Kafasındaki tuhaf başlık, ilginçtir kadınsılığını ön plana çıkarmayan kızıl kostümü ve elinden çıkan mor-pembe ışınları hiç ilgimi çekmemişti. Zaten fazlaca silik olmasının yanı sıra ev kadını olup çocuk doğurma meraklısıydı, üstüne üstlük bir tür android olan ama kendisine yapı itibariyle "synthezoid" diyen Vision'la flört ediyordu onunla da evlendi. Derken yıllar içinde farklı yanları ortaya çıkmaya başlayan Cadı gün geldi birçok kahramanı öldürerek kendine yoktan bir evren yarattı... Güçleri nasıl arttı neler oldu onu anlamak kolay, ancak bir kadının çıldırarak bunları yapmasına sebep olan süreci iyice analiz etmek gerekebilir.

Scarlet Witch (asıl adı Wanda Maximoff), 1964 yılında yayımlanan X-Men'in 4. sayısında ortaya çıkmış Stan Lee - Jack Kirby yaratısıdır. Kendisi kurgusal olarak manyetizma manipülatörü Magneto'nun kızıdır ancak soy ismini taşımamaktadır. İkiz kardeşi Quicksilver ile üvey kızkardeşi Polaris bilinen diğer akrabalarıdır. 
Quicksilver (Cıva), çok hızlı koşabilme gücüne sahipken, Scarlet "chaos magic" (karmaşa büyüsü) adlı gücü kullanmaktadır. Bu gücün kaynağı belirsiz olmakla birlikte sürekli gelişim göstermektedir. Mutant yanı olmakla birlikte kozmik bir güç olma özelliği de taşımaktadır.
Scarlet Witch, kardeşi Pietro ile Brotherhood of Evil Mutants (Kötü Mutant Kardeşliği) adlı grupla kahraman mutant grubuna saldırmalarının ardından 4 sayı sonra ilginç bir şekilde The Avengers grubuna transfer olmuşlar, grubun 16. sayısında kahramanlığa terfi etmişler, 1968 yılı itibariyle de, Wanda, The Avengers'in daimi üyesi olmuştur.

Hayata mutant olarak başlayan ama X avanesi dizileri arasında kaybolmayan Wanda bir ara West Coast Avengers ile Force Works gruplarında da yer almış, eşi Vision'la paylaştığı 12 sayılık diziyle de kendi hikayesini yaşamıştır kısa da olsa. Elbette benim hayli muhafazakar bulduğum Marvel Comics alt yapısına uygun bir bir şekilde yaşamış hikayesini Wanda, erkeğinin kanatları altında ve evinin kadını, çocuklarının anası olarak: Vision and the Scarlet Witch

Önce 4 ardından 12 sayılık bir çizgi diziye dönüşen Vision and the Scarlet Witch'de Scarlet'in adı ikinci sırada yer alıyor ve kadının fendi erkeğin önüne geçemiyor! 80'li yıllar için çok normal olsa gerek böyle bir şey. Kadının adı başa yazılmaz... mı acaba? Marvel Comics'in çıkardığı yayınlara bakarsak kendi çr dizisine sahip hiç kadın kahramana rastlamayız yakın döneme kadar. DC Comics'in Wonder Woman örneği bu yayınevinde bulunmaz. Kadın kahramanların kendi dizileri yoktur, olanlar da kısa ömürlüdür inatla. Ama dediğim gibi bunun sebebi de Marvel Comics'in muhafazakar bir yanı olmasıdır. Tabii gençlere kötü örnek olmama, didaktik olma, uygun rol model gösterme kaygısı da bu düşüncenin alt yapısını beslemektedir. Bu bakımdan Scarlet Witch'in isminin robot da olsa erkek olan bir adamın arkasında kalması şaşırtıcı olmasa gerek. Ancak yayınevinin zaman içinde cinsiyet politikasını değiştirmesi (hatta günümüzde gay evliliğe sıcak bakması) ayrımcılığı ortadan kaldırmış, Wanda da geçmişten gelen baskılarını bir kadın duyarlılığıyla hayli feminist bir bakış açısıyla ortaya koymuş, tepesindeki erkek egemen baskılarına başkaldırmıştır diyebiliriz.

Wanda ve kardeşi Pietro yukarıda da belirttiğim üzere Magneto adlı kötü mutantın çocuklarıdırlar. Magneto'nun eşi Magda kendisinden uzaklaşmış, kaçmış ve Wundagore adlı gizli şehre ulaşarak doğum yapmıştır. İkiz çocuk dünyaya getiren anne ölmüş, çocuklara bir süre inek-insan Bova bakmak durumunda kalmıştır. Daha sonra da bu çocuklar Maximoff soyadlı çingene ailesine verilmiş, onlar tarafından yetiştirilmişlerdir. Göçebe hayatı sürerek büyüyen kardeşler hem çingene olarak hem de mutant olarak kovalanmış dışlanmışlardır. Haliyle "normal" insanlardan da nefret etmişlerdir.

Bir şekilde kurgusal olarak babaları Magneto'nun çektiği işkence ve ayrımcılığın acı tadına bakmak zorunda kalmışlardır desek yeridir. Sonuçta baba Magnus Lensherr de mutanttır, farklıdır ama daha da önemlisi II. Dünya Savaşı sırasında toplama kamplarına atılan yahudilerdendir. Anne ve babasını kampta kaybeden Magneto'nun içinde kendisine "normal" diyen insanlara karşı korkunç bir öfke vardır. Sonuçta bu nefreti açığa çıkarır. 

Bu da Kötü Mutant Kardeşliği'nin ortaya çıkmasına neden olur. Yıllar sonra çocuklarına ulaşan ve onları ikna eden Magneto bu şekilde kahramanlara saldıracak ekibini de toplamış olur.

Olur ama bu çabası yarım kalır. Çünkü her olumsuz koşula rağmen Wanda ile ikizi Pietro çingene ailelerinden erdemli olmayı, iyiliği de öğrenmişlerdir ve asil kahramanlarla aynı safta dövüşmeyi, affedici olmayı, kindar olmamayı, doğrunun yanında savaşmayı tercih etmişlerdir. 

Ancak zaman zaman kafayı sıyırarak kahramanlara saldıran kardeşi Quicksilver gibi Wanda'nın da içinde dengesiz bir şeyler vardır. O da ara ara sıyırmaktadır dense yeridir.  

Olaya sosyal hayatı ve ilişkileri üzerinden bakarsak Wanda'nın erkek egemen bir toplumda ezilen kadını simgelediğini söyleyebiliriz. Öfkeli, maço ve şiddet kullanmaktan çekinmeyen bir baba, ezilen ve hatta sonunda kocası sebebiyle ölen cefakar bir anne, kafası karışık bir ikiz erkek kardeş, yönetimi çoğunlukla erkeklerin elinde olduğu The Avengers ile West Coast Avengers üyelikleri ve "robot ama kocam" altında yazılan ismiyle bir kadın. Tüm bu doğrudan veya dolaylı cinsiyet baskısına ek olarak bir de aile kurma, çocuk sahibi olma isteği ve doğuştan gelen kadınlık dürtüleri...

Scarlet Witch, hayatını düzene sokmaya çalıştıkça karmaşıklaştırmış bir kadındır. Tıpkı binlerce şiddet mağduru kadın gibi. Babası gibi bir adam seçen ve onunla evlenen ve aynı sıkıntıyı yaşayan kadınlar gibi kendisi de asil ve iyi olmakla birlikte "insan olmayan" bir koca seçerek hayatını yine düzene sokamamıştır bir türlü. Evlenmiştir, hamile kalmıştır, ikiz çocukları olmuştur ama hayatı düzelmemiştir. Hatta Dr. Stephen Strange gibi (Dr. Strange) üstün bir büyücüyü bile aldatacak bir hamilelik süreci yaşamıştır. 12 sayılık dizide tek çocuğa hamile olduğu bilinen Wanda iki oğlan doğurmuştur. Oysa ikinci bebeğe dair hiç bir belirti olmamıştır. Daha sonra da bu çocukların hayal ürünü, büyüyle oluşturuldukları ortaya çıkmıştır; ki bu büyük bir yıkım olmuştur. Ancak işin ilginç tarafı Scarlet Witch hayali de olsa "kız doğurmamıştır". Her iki hayali bebek de erkektir.

Bu arada erkek egemenliği sadece yukarıdaki örneklerle sınırlı değildir. Çok daha büyük güçler de onun üzerinde erkeksi egolarını tatmin etmiş gibidir. West Coast Avengers üyeliği sırasında bir tür iblis olan Ch'thon (Chthon) tarafından ele geçirilişi ve dostlarını öldürmeye kalkışması buna bir örnek teşkil edebilir. 

Wanda, çıldırmanın eşiğine gelecek hemen her tür kötü olayı yaşamış gibidir.  

1998 yılında başlayan The Avengers dizisi ise Scarlet Witch'in hayatında bir dönüm noktası olmuştur. Bu dizide Wanda eşi Vision'un kendi kişilik karmaşası sebebiyle yalnızlaştırılmış, Vision'u var eden beyin hücrelerinin sahibi olan Wonder Man'in kollarına itmiştir. Daha sonra da Vision'un yalan söylediği ortaya çıkınca da ikileme düşmüştür. Ancak artık o özgür bir kadındır ve öyle de yaşamaya niyetli gibidir... Gibidir ama sadece çünkü doğası gereği Wanda tek eşlilikten yana evcimen bir kadındır ve bu yaşam tarzı tabiatına aykırıdır.

Bu arada Captain America'nın grup liderliğini bırakması diğer erkek üyelerin onu lider seçmesine neden olunca ciddi bir panik yaşar. Hepsi erkek olan bir grubun başına geçecek ve onlara liderlik yapacaktır! Bütün hayatının üzerine temellendiği çarpıklığın tam tersi bir durumdur bu ve o üstesinden gelmek için elinden geleni yapar. Ta ki Captain geri dönerek onun liderliğini göz ardı edinceye kadar. Bu defa da onunla yüzleşen Wanda'nın bulduğu çözüm ilginçtir: Captain, savaş sırasında, Wanda Malikanede/Üs'te lider olacaklardır. Yani kadının yeri yine ev olacaktır, elinin hamuruyla erkek işlerine karışmayacaktır!   

Derken büyü güçleri gittikçe artmaya başlar. Scarlet Witch, kendini aşan işleri kolaylıkla halletmeye başlar. Bu arada adı "chaos" (karmaşa) olan güçlerinin tabii bir de karşıtı olacaktı "order" (düzen)... Scorpio adlı kötünün kozmik güçlü bireylerden biri olan In-Betweener adlı kişinin "kaos  ve düzen" kişiliklerini ikiye bölerek evrene dengesizlik getirmesi son derece ciddi bir mücadeleye sebep olurken onları birleştiren ve dengeyi sağlayan Wanda olacaktır. Bu başarısı ise kendi zihinsel dengesini yitirmesinde basamak oluşturacaktır. Bu arada She-Hulk'un delirmesi (Hulklaşması), Avengers'a katılan, çocuklarıyla yan yana olduğu halde onlara elini uzatıp tutamayan ve kendisini tanıtamayan kadın Captain Britain'in çektiği cefa da üstüne tuz biber ekerken Amerikan hükumeti içine sızmış olan bazı kötülerin sivillere ve ailelere yönelik gerçekleştirdiği ölümcül aksiyonlar Scarlet Witch'in zihin dengesinin bağlı olduğu pamuk ipliğini yavaş yavaş yıpratırlar.

Sonunda da kopartırlar...

Artık...

Wanda Maximoff, Scarlet Witch, arzu ettiği mutlu yuvayı yarattığı hayal aleminde yaşamaktadır ve dostlarını da hayatından uzak tutmak için öldürmeye kalkışmaktadır...

Nerede mi? The Avengers'in 500 - 503. sayıları arasında yer alan "Chaos" adlı öyküde. 

Yakında Gerekli Şeyler Yayıncılığın basacağını duyurduğu "Avengers Disassambled" cildinde ve bugün Marmara Çizgi'nin bastığı "House of M" adlı cildin hemen öncesinde. Bilindiği üzere Wanda o derece ileri gider ki Marvel Comics evrenini istediği gibi düzenler ve hemen herkesin hafızasını siler. Tüm evren büyük bir yanılsama içinde yaşar. Wanda'nın yanılsamasının. 

Olur da "House of M"i okuyacaksanız ve muhteşem bir öykünün tadını çıkaracaksanız size önerim süreci anlatan bu yazıyı bir kez daha okumanız ve okutmanız olacaktır.

***

İşte erkek egemen bir düzenin ve yoğun dişil içgüdülerinin baskısı altında acı çeken bir kadının geldiği nokta. 

Scarlet Witch... Bir kadının baskı isyanı simgesi!

Ümit Kireççi

"Çizgi Roman Hayatın İçinde"