Çizgi romanı "birbirini belli bir kurgu bütünlüğüyle takip eden ve belli bir kahramanı olan çizgi öyküdür" gibi tanımlarla tanımlamak mümkün. Ancak bu tanımın eksik kaldığı aşikardır. Çizgi romanı çizgi roman yapan onu var eden anlatım mecrasıdır: Matbaa baskısı! Yoksa diğer kurgusal çizgilerden farkı kalmazdı.
Ancak tüm bu teknik detayların dışında çizgi romanı çizgi roman yapan bir özelliği de onu entellerin aşağılamak için kullandığı "Popüler Kültür"dür. Tüketim, reklam, gündemi sayfalara taşımak bu kültürün başlıca özelliğidir. Ancak çıkışı ne olursa olsun bir sanat dalının aynı yerde kaldığını varsaymak herhalde entelce bir ahmaklık olsa gerek.
Özellikle amerikan comics ekolünün; ki çizgi roman tarihinin beşiğidir, gelişim aşamalarına bakarsak baskı, gazete, gazeteden ayrılma, çeşitli formatlarla basılmaları görürüz. Elbette diğer çizgi roman ekollerinden farklı olarak kapitalizmin bugün tüm mediumlarda yer ettiği bütün reklam ve tüketim imkanlarıyla birlikte gündemi ele alma şekli de comicslerde oldukça revaçtadır.
Gündemin takibinde aşağıdaki örnek belki de en belirgin olanıdır: Black Panther (Kara Panter)/Marvel Comics
Kara Panter, Marvel çizgi roman evreninin ilk modern siyahi kahramanıdır. Yaratıcıları çizgi romanın babaları yazar Stan Lee ve çizer Jack Kirby. Kara Panter, Fantastic Four (Fantastik Dörtlü)'un Temmuz 1966 tarihli 52.sayısında ortaya çıktı. Burada dikkat edilmesi gereken husus tarih: Temmuz 1966.
Hikayesi özetle şudur: Gerçek adı T'Chaka oğlu T'Challa olan Kara Panter dünyada titreşimi emen "vibranyum" adlı madene sahip gizli bir Afrika ülkesi olan Wakanda'nın yöneticisidir. Ülkesinin yöneticisi olanların yediği özel mistik bir yürek sayesinde Panter Tanrı'yla iletişim kurmuş hayvansal (Pantersel) bazı özelliklere kavuşmuştur. Kendi memleketinden çok Amerika'da faaliyet gösteren ve ülkesinin huzurunu çoğunlukla orada korumaya çalışan kahraman Avengers (İntikamcılar) üyesidir. Yakın zamanda X-Men grubu üyesi Storm ile evlenmiştir.
İlginçtir ki çizgi roman kahramanı Kara Panter tarihsel bağlamda Kara Panter partisinin öncülüdür. Ancak parti 1970'de kapanmış olsa da kahraman hala okurunun karşısına çıkmaktadır panterler gibi bir çok macerasıyla. Bu arada "popüler kültür karşıtları" ne der bilmiyorum ama görünen o ki çizgi roman da her sanat dalı gibi hayata ve gündeme pencere açmaktadır mecrası elverdiğince.
Galiba bu örnek başarılı bir örnek olsa gerek :)
Ancak tüm bu teknik detayların dışında çizgi romanı çizgi roman yapan bir özelliği de onu entellerin aşağılamak için kullandığı "Popüler Kültür"dür. Tüketim, reklam, gündemi sayfalara taşımak bu kültürün başlıca özelliğidir. Ancak çıkışı ne olursa olsun bir sanat dalının aynı yerde kaldığını varsaymak herhalde entelce bir ahmaklık olsa gerek.
Özellikle amerikan comics ekolünün; ki çizgi roman tarihinin beşiğidir, gelişim aşamalarına bakarsak baskı, gazete, gazeteden ayrılma, çeşitli formatlarla basılmaları görürüz. Elbette diğer çizgi roman ekollerinden farklı olarak kapitalizmin bugün tüm mediumlarda yer ettiği bütün reklam ve tüketim imkanlarıyla birlikte gündemi ele alma şekli de comicslerde oldukça revaçtadır.
Gündemin takibinde aşağıdaki örnek belki de en belirgin olanıdır: Black Panther (Kara Panter)/Marvel Comics
Kara Panter, Marvel çizgi roman evreninin ilk modern siyahi kahramanıdır. Yaratıcıları çizgi romanın babaları yazar Stan Lee ve çizer Jack Kirby. Kara Panter, Fantastic Four (Fantastik Dörtlü)'un Temmuz 1966 tarihli 52.sayısında ortaya çıktı. Burada dikkat edilmesi gereken husus tarih: Temmuz 1966.
Hikayesi özetle şudur: Gerçek adı T'Chaka oğlu T'Challa olan Kara Panter dünyada titreşimi emen "vibranyum" adlı madene sahip gizli bir Afrika ülkesi olan Wakanda'nın yöneticisidir. Ülkesinin yöneticisi olanların yediği özel mistik bir yürek sayesinde Panter Tanrı'yla iletişim kurmuş hayvansal (Pantersel) bazı özelliklere kavuşmuştur. Kendi memleketinden çok Amerika'da faaliyet gösteren ve ülkesinin huzurunu çoğunlukla orada korumaya çalışan kahraman Avengers (İntikamcılar) üyesidir. Yakın zamanda X-Men grubu üyesi Storm ile evlenmiştir.
Tarihler 15 Ekim 1966'ı gösteriyor. O yıllarda dillerde dolanan bir tabir bir partiye adını verecektir. Birleşik Amerika'nın Oakland/California eyaletinde Huey P. Newton ve Bobby Seale siyahi amerikalıların haklarını savunmak, onlara uygulanan şiddete başkaldırmak ve polis baskılarına direnmek için The Black Panther Party (orjinali "the Black Panther Party for Self-Defense"/Nefsi Savunma İçin Kara Panter Partisi), Kara Panter Partisi'ni kurdular. En bilinen liderlerinden biri Martin Luther King, Jr. (1929 – 1968) olan parti Marksist-Maoist ve Enternasyonalist bir dünya görüşünü savunmuş 1970 başlarında da kapanmıştır.
İlginçtir ki çizgi roman kahramanı Kara Panter tarihsel bağlamda Kara Panter partisinin öncülüdür. Ancak parti 1970'de kapanmış olsa da kahraman hala okurunun karşısına çıkmaktadır panterler gibi bir çok macerasıyla. Bu arada "popüler kültür karşıtları" ne der bilmiyorum ama görünen o ki çizgi roman da her sanat dalı gibi hayata ve gündeme pencere açmaktadır mecrası elverdiğince.
Galiba bu örnek başarılı bir örnek olsa gerek :)
Ümit Kireççi
"Çizgi Roman Hayatın İçinde"
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder