Gündemde Lübnan var gene. Amerika’nın hiç sevmediği biri kimvurduya gitti ve bütün dünya bir anda bunun yankılarının ne olacağını konuşmaya başladı. Madem Lübnan gündemde, bunun çizgi romandaki yansımalarına bakalım diyorum. En azından biraz gerideki Lübnan’a.
Bilindiği üzere Lübnan, güneyimizde ye alan bir ülke. Kuzeyi ve doğusu Suriye, batısı Akdeniz, güneyi İsraille sınırlanmış. Bir zamanlar refah ve mutluluk ülkesi olarak örnek gösterilen Lübnan neden sonra terör ve ölümün, istikrarsızlığın örneği oldu. Politik sarsıntılar, güney komşuyla yaşanan sıkıntılar ve iç hesaplaşmalarla dış oyunlar bugün Lübnan’ı akla getiren diğer faktörler.
Lübnan’ın siyaset ve politikadaki önemi herkesce bilinmektedir. Bu kadar bilinen bir bilgiye Çizgi Roman dünyasının kayıtsız kalması beklenemez tabii.
DC comics işte Lübnan’ı hikayelerinde kullanmıştır. Genel olarak masalsı alt yapıya uyarak Gotham, Metropolis, Coast City gibi hayali şehirler kurmayı tercih eden, DC comics bu şehirlerle aslında başta New York olmak üzere amerikan şehirlerini ele almaktadır. Görüldüğü gibi DC comics evreni metafor dünya üzerine kurulmuştur.
İşte Lübnan da bir kaç değişiklikle ele alınmış, adına BIALYA denmiştir.
Takvimler 1987’yi gösterirken ilk kez Justice League 2 sayısınde okuyucuyla buluştu Bialya. Amerika daha Irak’a girmemiş, baba Bush ölümlere sebep olmamıştı ortadoğuda. Ancak işgalin ayak sesleri yavaş yavaş duyulmaya başlanmıştı tüm dünyada.
DC comics’de ise bazı değişiklikler söz konusu olmaya başladı işagalden iki sene evvel. Öncelikle İkonik adeta tanrısal kahramanlardan kurulu Justice League of America’nın üyeleri değişti ve daha güçsüz, daha insansı kahramanlar geldi gruba. Bu şekilde okuyucu yeni bir dünyaya hazırlanmış oldu adeta.
Bu değişikliğin tutmayacağı belliydi. Ancak hazırlıklar tamamdı ve yeni JLA kurulabilirdi artık. Justice League America tekrar kuruldu. Ancak bu defa güçleri çok fazla olmakla birlikte hayatı oldukça hafife alan kahramanlar doldurdu grubu. Sonra bunların sayısı o kadar arttı ki Justice League adı altında yeni bir grup oluşturma zorunluluğu doğdu. Daha sonra bu yeni grubun adı Justice League İnternational ve Justice League Europe oldu.
Amerika ve uzaylı dikatatörlerden sorumlu olan JLA’ya karşın JLI ve JLE avrupa’dan ve dünyadan sorumlu oldu. Başta Rusya’yla dostluk pekiştirme olmak üzere bir çok sınır ötesi harekat gerçekleştirdi bu grup.
Derkeeeen….
INVASION (İstila) adlı 3 sayılık öykü girdi devreye (1988-1989). O yıllarda defalarca ele alınmış olan Amerikan kahramanlarının Birleşmiş Milletler Binasını, temsilcilerini ve ordularını zırt pırt kurtarmasını konu alan öykülerin zirvesidir bu kısa seri. Uzaylılar dünyayı işgal eder ve BM orduları aciz kalırken Amerikan Heroları onları püskürtür, BM güçlerine önderlik ederler. Dünya kurtulur.
İşte tüm bu politik zamanlamalar üst üste çakışırken başta Rusya olmak üzere bir çok ülkeyle ve hayali (metaforik) ülkeyle ilişkiler irdelenir ve Bialya bunlardan biri olur.
BIALYA
Bialya’nın hayali haritasına bakacak olursak yine güneyimizde olduğunu görürüz. Ancak tek farkla: Hatay’la birleşmiş topraklardır Bialya. Doğuda da komşusu Suriye'dir yine ve az daha doğu komşusu QURAK adlı ülkedir.
Diktatörlükle yönetilmektedir. Harjavti adlı kardeşlerin yönetimi altında bulunan Bialya’nın bir zaman Quenn Bee II’de başına geçer. Demokratik seçimler daha çok tek adaylıdır ve kimlerin seçileceği bellidir ve ülkedeki istikrarsızlık buna zemin oluşturmaktadır.
Yine Bialya’nın en ilginç Lübnan benzerliği “kumarhanelerdir”. Ülkedeki kumarhaneler çok ünlüdür ve Booster Gold ile Blue Beetle adlı kahramanlar bile bu kumarhanelerde kumar oynamaya gitmişlerdir.
Rumaan Harjavti zamanında çok tuhaf bir uygulama gerçekleşmiş: Rumaan Süper Kötü adamlara sınırlarının kapısını açarak kumarhanelerine davet etmiştir. Bialya bu yolla kötülüklerin merkezi olmuştur.
Veee en ilginç metafor: Bialya’nın kendi ordusu yoktur. Ama Birleşmiş Milletler Güçleri vardır. DC comics evreninde işte bu güçlerin adı GLOBAL GUARDIANS’dır.
Global Guardians (Küresel Gardiyanlar)
İlk kez 1982 senesinde DC Comics Presents 46. sayıda okuyucuya tanıtılan grubun üyeleri:
Doctor Mist - Kor’lu Nomo (Tarihötesinden gelen güçleriyle hayali ülkeden Afrika’lı lider.), Little Mermaid – Danimarka, Jack O’Lantern – İrlanda’dan, Owlwoman – Amerika’lı / Oklahoma, Rasing Sun – Japon, Tasmanian Devil – Avustralya, Seraph – İsrail, Tutara – Yeni Zelanda, Thunderlord – Tayvan, Olympian – Yunanistan, Godiva – İngiltere, İmpala - Güney Afrika, Wild Huntsman – Almanya, Bushmaster – Venezüella, Fire – Brezilya, Icemaiden – Norweç ülkelerinden oluşmakta.
Barışı temin etmek ve huzurlu bir ortam sağlamak ülküsüyle hareket eden bu grup başta Bialya olmak üzere bir çok ülkede (Modora mesela JLE 45-50) defalarca yanlış amaçlar için kullanılırlar. Birileri bu naif ve idealist grubun zihnini manipüle ederek hep yanlışa hizmet ettirir. Ama neyse ki Amerikalı kahramanlar vardır ve onları ara ara döverek, ara ara sözle ikna ederek kendilerine getirir doğruya yönlendirirler. Aciz olan bu gruba bakarak BM güçlerinin Kosova ve İsrail'in Lübnan işgalindeki beceriksizlik ve işlevsizliğini görmek mümkün. Ama neyse ki amerika var.
Bialya ise bir çok bakımdan önemlidir. Heroların bir kısmı orada olay üstüne olay yaşarlar. Captain Atom sınırı gecer ve kendi cyborg benzerini orada yok eder mesela. Young Justice grubunun bir dönem yöneticisi olmuş olna Red Tornado’nun evlatlığı Traya yarı Bialya’lıdır. Yakın zamanda yine Black Adam, 52 serileriyleri DC comics Bialya’yı gündeme taşımış, orta doğu merkezli dünya tehlikeleri savuşturulmuştur.
İşte bir dünya gerçeği bir çizgi roman dünyası gerçeği haline böyle dönüşmüştür. Metaforlar üzerinden bir gerçeklik ve politik süreç işlenmiş gibi görünüyor çizgilerle. Bu arada hatırlayalım dünyayı ele geçirecek bir istilayı önlemek için BM’nin yetersiz kaldığı bir dünyada Amerika bütün güçleriyle bir yerlere daldı… Hatta babadan oğula daldı da kaldı.
Bilindiği üzere Lübnan, güneyimizde ye alan bir ülke. Kuzeyi ve doğusu Suriye, batısı Akdeniz, güneyi İsraille sınırlanmış. Bir zamanlar refah ve mutluluk ülkesi olarak örnek gösterilen Lübnan neden sonra terör ve ölümün, istikrarsızlığın örneği oldu. Politik sarsıntılar, güney komşuyla yaşanan sıkıntılar ve iç hesaplaşmalarla dış oyunlar bugün Lübnan’ı akla getiren diğer faktörler. Lübnan’ın siyaset ve politikadaki önemi herkesce bilinmektedir. Bu kadar bilinen bir bilgiye Çizgi Roman dünyasının kayıtsız kalması beklenemez tabii.
DC comics işte Lübnan’ı hikayelerinde kullanmıştır. Genel olarak masalsı alt yapıya uyarak Gotham, Metropolis, Coast City gibi hayali şehirler kurmayı tercih eden, DC comics bu şehirlerle aslında başta New York olmak üzere amerikan şehirlerini ele almaktadır. Görüldüğü gibi DC comics evreni metafor dünya üzerine kurulmuştur.
İşte Lübnan da bir kaç değişiklikle ele alınmış, adına BIALYA denmiştir.
Takvimler 1987’yi gösterirken ilk kez Justice League 2 sayısınde okuyucuyla buluştu Bialya. Amerika daha Irak’a girmemiş, baba Bush ölümlere sebep olmamıştı ortadoğuda. Ancak işgalin ayak sesleri yavaş yavaş duyulmaya başlanmıştı tüm dünyada.
DC comics’de ise bazı değişiklikler söz konusu olmaya başladı işagalden iki sene evvel. Öncelikle İkonik adeta tanrısal kahramanlardan kurulu Justice League of America’nın üyeleri değişti ve daha güçsüz, daha insansı kahramanlar geldi gruba. Bu şekilde okuyucu yeni bir dünyaya hazırlanmış oldu adeta.
Bu değişikliğin tutmayacağı belliydi. Ancak hazırlıklar tamamdı ve yeni JLA kurulabilirdi artık. Justice League America tekrar kuruldu. Ancak bu defa güçleri çok fazla olmakla birlikte hayatı oldukça hafife alan kahramanlar doldurdu grubu. Sonra bunların sayısı o kadar arttı ki Justice League adı altında yeni bir grup oluşturma zorunluluğu doğdu. Daha sonra bu yeni grubun adı Justice League İnternational ve Justice League Europe oldu.
Amerika ve uzaylı dikatatörlerden sorumlu olan JLA’ya karşın JLI ve JLE avrupa’dan ve dünyadan sorumlu oldu. Başta Rusya’yla dostluk pekiştirme olmak üzere bir çok sınır ötesi harekat gerçekleştirdi bu grup.
Derkeeeen….
INVASION (İstila) adlı 3 sayılık öykü girdi devreye (1988-1989). O yıllarda defalarca ele alınmış olan Amerikan kahramanlarının Birleşmiş Milletler Binasını, temsilcilerini ve ordularını zırt pırt kurtarmasını konu alan öykülerin zirvesidir bu kısa seri. Uzaylılar dünyayı işgal eder ve BM orduları aciz kalırken Amerikan Heroları onları püskürtür, BM güçlerine önderlik ederler. Dünya kurtulur.İşte tüm bu politik zamanlamalar üst üste çakışırken başta Rusya olmak üzere bir çok ülkeyle ve hayali (metaforik) ülkeyle ilişkiler irdelenir ve Bialya bunlardan biri olur.
BIALYA
Bialya’nın hayali haritasına bakacak olursak yine güneyimizde olduğunu görürüz. Ancak tek farkla: Hatay’la birleşmiş topraklardır Bialya. Doğuda da komşusu Suriye'dir yine ve az daha doğu komşusu QURAK adlı ülkedir.Diktatörlükle yönetilmektedir. Harjavti adlı kardeşlerin yönetimi altında bulunan Bialya’nın bir zaman Quenn Bee II’de başına geçer. Demokratik seçimler daha çok tek adaylıdır ve kimlerin seçileceği bellidir ve ülkedeki istikrarsızlık buna zemin oluşturmaktadır.
Yine Bialya’nın en ilginç Lübnan benzerliği “kumarhanelerdir”. Ülkedeki kumarhaneler çok ünlüdür ve Booster Gold ile Blue Beetle adlı kahramanlar bile bu kumarhanelerde kumar oynamaya gitmişlerdir.
Rumaan Harjavti zamanında çok tuhaf bir uygulama gerçekleşmiş: Rumaan Süper Kötü adamlara sınırlarının kapısını açarak kumarhanelerine davet etmiştir. Bialya bu yolla kötülüklerin merkezi olmuştur.
Veee en ilginç metafor: Bialya’nın kendi ordusu yoktur. Ama Birleşmiş Milletler Güçleri vardır. DC comics evreninde işte bu güçlerin adı GLOBAL GUARDIANS’dır.
Global Guardians (Küresel Gardiyanlar)
İlk kez 1982 senesinde DC Comics Presents 46. sayıda okuyucuya tanıtılan grubun üyeleri:
Doctor Mist - Kor’lu Nomo (Tarihötesinden gelen güçleriyle hayali ülkeden Afrika’lı lider.), Little Mermaid – Danimarka, Jack O’Lantern – İrlanda’dan, Owlwoman – Amerika’lı / Oklahoma, Rasing Sun – Japon, Tasmanian Devil – Avustralya, Seraph – İsrail, Tutara – Yeni Zelanda, Thunderlord – Tayvan, Olympian – Yunanistan, Godiva – İngiltere, İmpala - Güney Afrika, Wild Huntsman – Almanya, Bushmaster – Venezüella, Fire – Brezilya, Icemaiden – Norweç ülkelerinden oluşmakta.
Barışı temin etmek ve huzurlu bir ortam sağlamak ülküsüyle hareket eden bu grup başta Bialya olmak üzere bir çok ülkede (Modora mesela JLE 45-50) defalarca yanlış amaçlar için kullanılırlar. Birileri bu naif ve idealist grubun zihnini manipüle ederek hep yanlışa hizmet ettirir. Ama neyse ki Amerikalı kahramanlar vardır ve onları ara ara döverek, ara ara sözle ikna ederek kendilerine getirir doğruya yönlendirirler. Aciz olan bu gruba bakarak BM güçlerinin Kosova ve İsrail'in Lübnan işgalindeki beceriksizlik ve işlevsizliğini görmek mümkün. Ama neyse ki amerika var.Bialya ise bir çok bakımdan önemlidir. Heroların bir kısmı orada olay üstüne olay yaşarlar. Captain Atom sınırı gecer ve kendi cyborg benzerini orada yok eder mesela. Young Justice grubunun bir dönem yöneticisi olmuş olna Red Tornado’nun evlatlığı Traya yarı Bialya’lıdır. Yakın zamanda yine Black Adam, 52 serileriyleri DC comics Bialya’yı gündeme taşımış, orta doğu merkezli dünya tehlikeleri savuşturulmuştur.
İşte bir dünya gerçeği bir çizgi roman dünyası gerçeği haline böyle dönüşmüştür. Metaforlar üzerinden bir gerçeklik ve politik süreç işlenmiş gibi görünüyor çizgilerle. Bu arada hatırlayalım dünyayı ele geçirecek bir istilayı önlemek için BM’nin yetersiz kaldığı bir dünyada Amerika bütün güçleriyle bir yerlere daldı… Hatta babadan oğula daldı da kaldı.
kaynaklar: wikipedi, dc, JL-JLI-JLE serisinin tümü, gazeteler...
not: En üstteki harita yazıya uygunluğu nedeniyle bilinçli konmuştur, hatalı olduğu bilinmektedir.
Yazan: Ümit Kireççi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder